تحلیل داستانهای مثنویهای بیدل بر پایه روایت شناسی
پایان نامه
- وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی
- نویسنده ندا امان اله نژاد
- استاد راهنما علیرضا نیکویی علی صفایی
- سال انتشار 1393
چکیده
عبدالقادر بیدل دهلوی (وفات 1133ه-1720م) از جمله متفکر- شاعرانِ صاحب سبک در عرصهی شعر و عرفان و حمکت است. اندیشهی بلند و شعر غریب او جدای از نبوغ و قریحهی سرشار او، ازآبشخورهای متعددی سیراب میشود. تسلط شگرفش بر اندیشهها و جریانهای بزرگ فکری- فلسفی ِاوپانیشاد- مهابهارات، عرفان اسلامی، دنیای مولوی و وحدت وجود ابن العربی؛ شعر او را آکنده از رمز و راز و ژرفا کرده است. سحرِ غزلیات غنی و غریب بیدل تا حدّ ِ زیادی مثنویهای بیمانندش را در مُحاق افکنده است، خصوصاً در ایران که کمترین پژوهشهای بیدلشناسی دربارهی ساخت، فرم، درونمایه و بُنمایه مثنویهای اوست. شگفت آنکه به تبَعِ این کمتوجهی، به داستانهای درخشانی که درلابلایِ اشعار حکمتْسرشتِ او چون نقشینهی قالی خوش نشستهاند، نیز التفات چندانی نشده است. البته بخشی از این کمتوجهی ناشی از اندیشهی بیدل است و بخشی ناشی از زبان و سبک ویژهی اوست. بیدل به ترتیب دارای چهار مثنوی اصلی به نامهای «محیط اعظم» (حماسهای عرفانی با الگوی فصوصالحِکَم ابن عربی)، «طلسم حیرت» (سیری در خلقت کالبد آدمی)، «طور معرفت» (سفرنامهای روحانی مانند مواجههی حضرت موسی با تجلی کوه طور) و «عرفان» (رسالهای در شناخت و معرفت) است. مثنویهای بیدل، خصوصاً مثنویهایِ «عرفان» و «محیط اعظم» دربردارندهی قصههایی هستند که اگر خواننده از نظر مضمونی و فرمی در آنها تأمل کند، به قدرت شگفت قصه پردازی او واقف میشود. این قصهها چه از حیث سرچشمههای اندیشه (اندیشههای عمیق و سرشار از حکمت و اسطورهی هندی و عرفان وحدت وجودی) و چه از حیث فرم و ساختِ روایی، بسیار بدیع و جذابند. با اینهمه تاکنون دربارهی این حکایات و داستانها تحقیق درخوری صورت نگرفته است و جنبه های روایی، تصویری، فرمی و اندیشگانی آنها بررسی نشدهاند. هدف این پایان نامه، بررسی آبشخورهای اندیشگانی، درونمایهها، شگردها و ساخت روایی داستانهای بیدل است.
منابع مشابه
تحلیل داستان یوسف (ع) بر پایه روایت شناسی (با تکیه بر نظریه ژپ لینت ولت)
یکی از شاخه های نقد ادبی، روایتشناسی و بررسی دستور زبان حاکم بر روایتهای داستانی است. از ویژگیهای بارز قرآن استفاده از عناصر روایت در پردازش داستان است. هدف این پژوهش، تحلیل شیوه روایی داستان زندگی حضرت یوسف(ع) با استفاده از نظریه «ژپ لینت ولت[1]» فرانسوی است که بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و تحلیل عناصر داستانی نظیر زاویه دید، طرح، ساختار و نوع روایت میپردازد...
متن کاملمقایسۀ داستانهای چهارگانۀ سورۀ مریم با رویکرد روایت شناسی
مطالعۀ مضامینِ داستان، شیوه های داستان گویی و اهداف و فوائد هر یک یا هر چه از این قبیل، از دیرباز در علوم ادبی مهم تلقی می شده است. خاصّه، عالمان نقد ادبی کوششهای فراوانی بدین منظور کرده اند. روایت شناسی همچون یکی از گرایشها در نقد ادبی، رویکردی نوین برای تحلیل فرم داستانها ست. از آنجا که یکی از شیوه های قرآن برای بیان معارف، داستان پردازی است، مطالعۀ حاضر با هدف کاربرد رویکرد روایت شناسی برای نق...
متن کاملتحلیل روایت شناسانۀ داستان حضرت یوسف (ع) با تکیه بر روایت شناسی ساختارگرا
داستان یکی از موضوعات اساسی و مهم قرآن است و بخش عظیمی از مطالب قرآن کریم به صورت داستان است و به نوعی مانند یک داستان بیان شده، تا اثربخشی آن بر مخاطب بیشتر باشد. داستان در قرآن، کار هنری مستقل و جدای از سایر موضوعات اصلی آن نیست، بلکه ابزاری برای به تحقق رساندن هدف هدایتی و تربیتی است. داستان حضرت یوسف(ع) از جمله داستان های بلند قرآن است که به نوعی یک رمان قرآنی به حساب می آید و دربردارندة هم...
متن کاملروایت شناسی طوطی نامه و تحلیل داستانهای آن با استفاده از دو نظریه پراپ و تودوروف
طوطی نامه از جمله داستانهای تمثیلی عامیانه فارسی است. در این پژوهش روایت های طوطی نامه را بر اساس نظریه فرمالیستی پراپ و نظریه ساختارگرایی تودوروف مورد تجزیه و تحلیل قرار داده ایم. پراپ با رویکرد فرمالیسم روسی به مطالعه ساختار روایت پرداخته است. رویکرد فرمالیسم ساختار جملات را به اجزای قابل تحلیل و یا تکواژ تجزیه می کند. در این پژوهش داستانهای طوطی نامه با هدف ارزیابی کارآیی و قابلیت الگوی پراپ...
داستانهای منظوم نیما در ترازوی ریخت شناسی پراپ
بررسی ساختاری (ریخت شناسی) یکی ازشیوه های واکاوی اثر ادبی است که با تحقیقات ساختارشناس روسی، ولادیمیر پراپ، در 1928 قدم به عرصه نهاد. هدف از تحلیل ساختاری در هر موضوعی رسیدن به شناخت بهتری از سرشت انسان و طبیعت و ارتباط این روساختها با کنه عقاید و مذهب و هنر و دانش مردمان است. برای پیبردن به این ارتباطات، معیارها و شاخصههایی لازم است تا مؤلّفههای اصلی و محوری از عناصر غیر مهم _ که نقش کل...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
نوع سند: پایان نامه
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023